Dieta alkaliczna – hit czy kit?

Znasz określenie „zakwaszenie organizmu” i cudowne sposoby na pozbycie się go? Remedium na tajemnicze „zakwaszenie” to zazwyczaj jakieś środki w postaci tabletek lub proszku, a także tzw. „dieta alkaliczna”. Ponoć ogranicza produkcję kwasu w organizmie, ma wpływać korzystnie na ogólny stan zdrowia, zmniejszać ryzyko wielu chorób, pomagać schudnąć i poprawiać samopoczucie. Czy te obietnice mają naukowe uzasadnienie? Czy dieta alkaliczna to zdrowa dieta?

Co to jest dieta alkaliczna?

Dieta alkaliczna opiera się na założeniu, że pewne grupy produktów powodują powstawanie w naszym organizmie kwasów (produkty kwasotwórcze), a inne zasad (produkty zasadotwórcze). Te pierwsze to przede wszystkim: mięso, ryby, jaja, większość produktów mlecznych i zbóż, a także cukier, kofeina, alkohol. Zasadotwórczo natomiast działają głównie owoce i warzywa. Można powiedzieć, że dieta alkaliczna najbardziej zbliżona jest do diety wegańskiej i tak jak ona ma swoje plusy i minusy. Aby była odpowiednio zbilansowana i dostarczała wszystkich niezbędnych składników odżywczych, na pewno musi być bardzo przemyślana i możliwie różnorodna.

Czy „zakwaszenie organizmu” to fakt?

Tym terminem określa się sytuację, gdy w efekcie diety bogatej w produkty kwasotwórcze obniża się pH naszego organizmu. To, według niektórych, ma sprzyjać rozwojowi chorób oraz wpływać na pogorszenie samopoczucia. W rzeczywistości termin ten jest mocno nadużywany i w większości przypadków „zakwaszenie” diagnozowane jest zupełnie bezpodstawnie – dodatkowo za pomocą metod nieuznawanych w medycynie. PH krwi człowieka mieści się w bardzo wąskich granicach 7,35-7,45, a każde odchylenie od tych wartości może mieć tragiczne konsekwencje – zwykle zdarza się to w przypadku kwasicy ketonowej u cukrzyków lub występuje w sytuacji poważnego zaburzenia funkcji nerek. Podział produktów na kwasotwórcze i zasadotwórcze rzeczywiście istnieje, natomiast nasz organizm wyposażony jest w szereg mechanizmów, które mają za zadanie utrzymywanie równowagi kwasowo-zasadowej tkanek i płynów ustrojowych. Dieta może zmieniać pH śliny czy moczu, ale to akurat jest zupełnie normalne i nie wpływa na stan zdrowia.

Czy dzięki diecie alkalicznej można schudnąć i pozbyć się chorób?

Każda dieta, która zawiera odpowiednią ilość kalorii oraz jest prawidłowo zbilansowana będzie prowadzić do utraty zbędnych kilogramów. Osoby zaczynające przygodę z odchudzaniem dietą alkaliczną często zauważają u siebie spadek masy ciała i przypisują ten efekt eliminacji produktów kwasotwórczych z jadłospisu. Tak naprawdę to, czy produkty są kwasotwórcze czy zasadotwórcze nie ma żadnego wpływu na ryzyko otyłości. Dieta alkaliczna w głównej mierze składa się z warzyw i owoców, więc kiedy jej przestrzegamy, powstaje odpowiedni deficyt energetyczny. Jeśli dieta dodatkowo eliminuje cukier, większość tłustych produktów zwierzęcych oraz przetworzoną żywność, oczywiście wpływa również na poprawę ogólnego stanu zdrowia. Nie musimy zatem przestrzegać akurat diety alkalicznej, aby odnieść korzyści zdrowotne.

Czy dieta alkaliczna może zaszkodzić?

Jak w każdym przypadku, gdy będzie nieumiejętnie prowadzona, może skutkować pogorszeniem stanu zdrowia. Dieta alkaliczna jest dietą eliminującą sporą grupę produktów spożywczych, niesie więc za sobą ryzyko licznych niedoborów żywieniowych. Z uwagi na wykluczenie mięsa, ryb czy jajek, bardzo dużą uwagę należy zwrócić na to, by w jadłospisie znalazły się roślinne źródła białka. U osób na diecie alkalicznej mogą pojawić się również niedobory wapnia czy żelaza. Pomijając fakt, że stosowanie takiego sposobu odżywiania nie ma większego sensu, nie należy podejmować tak szerokich eliminacji w diecie na własną rękę. 

Dieta alkaliczna, jeśli jest prawidłowo zbilansowana, nie powinna Ci zaszkodzić. Nie ma jednak naukowego uzasadnienia dla stosowania podobnych eliminacji. Zalety, jakie posiada dieta alkaliczna, można przypisać wielu innym dietom, które są zdecydowanie mniej wymagające i mniej ryzykowne. Jedną z najzdrowszych diet świata jest np. dieta śródziemnomorska, która ma udowodnione działanie obniżające ryzyko otyłości oraz wielu chorób, w tym chorób układu krążenia czy nowotworów.