Prebiotyki, probiotyki i mikrobiom

Czy bakterie kojarzą Ci się z tylko z chorobami? Twoje ciało zamieszkują miliardy bakterii, a ich łączna masa to ok. 2 kg! Bakterie zwane mikroflorą jelitową, wcale nie są szkodliwe, a wręcz przeciwnie, odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Aby zadbać o swoje zdrowie, należy zapewnić bakteriom jelitowym jak najlepsze warunki do życia. Podstawą jest zdrowa, zbilansowana dieta na bazie świeżych, nisko przetworzonych produktów.

Dobre bakterie

Chociaż na co dzień możemy o nich nie pamiętać, bakterie jelitowe pełnią wiele kluczowych funkcji. Biorą między innymi udział w procesach trawienia i przemianach metabolicznych, stanowią ochronę przed czynnikami chorobotwórczymi oraz zapewniają prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Głównym zadaniem bakterii, w największej ilości znajdujących się w jelicie grubym, jest rozkładanie niestrawionych resztek pokarmowych, z których powstają np. krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe. Stanowią one pożywienie dla komórek ściany jelita, a ich niedobór może przyczyniać się do powstawania stanów zapalnych w obrębie przewodu pokarmowego. Bakterie jelitowe pełnią istotną rolę w utrzymaniu równowagi energetycznej oraz metabolizmie węglowodanów, zmniejszając ryzyko cukrzycy, a także biorą udział w syntezie witamin – B12 oraz K. O jakości flory jelitowej świadczy nie tylko ilość występujących niej bakterii, ale także ich zróżnicowanie.

Gdy bakterie się buntują

Złej jakości dieta, która do tego jest monotonna i niedoborowa pod względem składników odżywczych będzie wpływać na pogorszenie się stanu mikroflory jelitowej. Szczególnie niekorzystne pod tym względem są przetworzona żywność, brak błonnika pokarmowego czy nadmiar cukru. Co więcej, na zdrowie jelit wpływa szeroko pojęty styl życia. Jeśli stosujesz używki, często poddajesz się leczeniu antybiotykami, nie wysypiasz się i wciąż towarzyszy Ci stres, bakterie jelitowe na tym cierpią. Co dzieje się, kiedy skład mikroflory jelitowej ulega zaburzeniu? Badania potwierdzają, że taki stan związany jest z większym ryzykiem m.in. insulinooporności, otyłości, chorób zapalnych jelit oraz raka jelita grubego. Jeśli często odczuwasz dyskomfort trawienny, niepohamowaną chęć podjadania słodyczy, chudniesz lub przybierasz na wadze bez wyraźnego powodu, towarzyszy Ci przewlekłe zmęczenie, borykasz się z zaburzeniami odporności lub problemami skórnymi to znak, że warto zadbać o mikroflorę jelitową.

Co lubią dobre bakterie?

Przede wszystkim podkreśla się rolę zróżnicowanej diety. Im więcej różnorodnych składników odżywczych dostarczymy do przewodu pokarmowego, tym większa jest szansa rozwoju dobroczynnych szczepów bakteryjnych w odpowiednich proporcjach. W diecie powinny znaleźć się przede wszystkim naturalne, nieprzetworzone produkty, a posiłki powinny zawierać jak najmniej cukrów prostych oraz optymalne ilości białka, tłuszczów i węglowodanów. Szczególnie ważny jest błonnik pokarmowy pochodzący z pełnoziarnistych produktów zbożowych, nasion roślin strączkowych, orzechów, warzyw oraz owoców. Zawarty w tych produktach błonnik posiada tzw. właściwości prebiotyczne, czyli stanowi pożywienie dla bytujących w jelicie bakterii, zapewniając im optymalny wzrost. Jeśli chcesz wspierać zdrowie swojej flory jelitowej, zadbaj o to, aby na Twoim stole regularnie pojawiały się także produkty fermentowane, takie jak kiszone ogórki i kapusta, jogurty, kefiry, ale również te mniej popularne – kimchi, tempeh, miso czy kombucha. Zawierają one naturalne szczepy dobroczynnych bakterii. Na stan śluzówki jelita, a tym samym na równowagę w środowisku bakteryjnym wpływa także prawidłowe nawodnienie organizmu.

Suplementacja

Jeśli pomimo zmiany diety dalej odczuwasz nieprzyjemne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego lub należysz do grupy zwiększonego ryzyka zaburzeń mikroflory jelitowej (np. ze względu na antybiotykoterapię, częste restrykcyjne diety czy nieregularny tryb życia), korzystna może okazać się suplementacja probiotykami. Przed ich zastosowaniem warto jednak skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem, który pomoże wybrać produkt zawierający szczepy bakteryjne najlepiej odpowiadające Twoim potrzebom i poinstruuje, jak bezpiecznie je stosować. Zwróć uwagę na to, czy dany preparat posiada status leku, co oznacza, że możesz mieć pewność co do jego składu, a jego skuteczność została udowodniona w badaniach klinicznych. Warto szukać suplementów diety łączących w sobie probiotyki oraz prebiotyki, np. inulinę, które dodatkowo wspomagają wzrost bakterii probiotycznych. Zanim jednak wyruszysz do apteki, zawsze w pierwszej kolejności zastanów się, czy to, co jesz na co dzień, wspiera rozwój zdrowej flory bakteryjnej.